01.02.2022 tarihli 31737 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (‘’Yönetmelik’’) ile ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda 10.01.2015 tarihli 29232 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde değişiklikler yapılmıştır.
Yönetmelik Kapsamında Yapılan Değişiklikler:
1.Temel İlkelerde Yapılan Değişikler
Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’Temel İlkeler’’ Başlıklı ’ 5’inci maddesindeki Değişiklikler;
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bende yürürlükten kaldırılmıştır. Böylelikle reklamların hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade ya da görüntüler içermesi mümkün hale gelmiştir.
2. Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlara Yönelik Değişiklikler
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’Fiyat Bilgisi İçeren Reklamlar’’ başlıklı 13’üncü maddesine ‘’Bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek sunulan fiyatın kişiselleştirilmiş fiyat olduğu kabul edilir. Tüketiciye bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, bu hususa ilişkin bilgi ile o mal veya hizmet ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcı tarafından belirlenen güncel satış fiyatına ve kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verilir.” hükmü eklenmiştir.
- Bu kapsamda kişisel verilerin analiz edilmesi suretiyle kişiye özel reklam yapılması halinde reklamda ürün ya da hizmetin güncel satış fiyatına ve kişiye sunulan fiyata birlikte yer verilmesi gerekmektedir.
3. İndirimli Satış Fiyatlarına Yönelik Değişiklikler
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’İndirimli Satış Fiyatları’’ başlıklı 14’üncü maddesinin birinci fıkrasına “reklamlarda;” ibaresinden sonra gelmek üzere “indirimden önceki fiyat,” ibaresi eklenmiştir.
- Bu kapsamda birinci fıkra ‘’Bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını gösteren yazılı, sesli veya görsel herhangi bir ibarenin yer aldığı reklamlarda; indirimden önceki fiyat, indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi zorunludur.’’ şeklinde değiştirilmiştir.
- Böylelikle reklamlarda belirtilmesi zorunlu unsurlara indirimden önceki fiyatın da gösterilmesi zorunlu kılınmıştır.
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’İndirimli Satış Fiyatları’’ başlıklı 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrası ‘’Bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınır. Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin reklamlarda indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınır. Bu hususlara ilişkin ispat külfeti reklam verene aittir.” şeklinde değiştirilmiştir.
- Bu kapsamda ürünlerin indirimli fiyatlarının, indirim tarihinden önceki otuz gün içinde ürünün en düşük fiyatının esas alınması hususu düzenlenmiştir.
- Meyve sebze gibi ürünlerin indirimli fiyatları ise ayrıca düzenlenmiş; bu gibi mallarda indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınacağı belirtilmiştir. Ayrıca yapılan değişiklik ile indirimli satış fiyatlarına ilişkin olarak ispat yükü reklam verene yükletilmiştir.
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’İndirimli Satış Fiyatları’’ başlıklı 14’üncü maddesinin dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan hüküm, ‘’ İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı reklam verene aittir.’’ şeklindedir.
- Bu kapsamda dördüncü fıkrada yer alan ispat yükümlülüğü üçüncü fıkrada düzenlenerek dördüncü fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.4. Reklama İlişkin Özel Düzenlemesi Bulunan Mal veya Hizmetlere Yönelik Değişiklikler
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’Reklama İlişkin Özel Düzenlemesi Bulunan Mal veya Hizmetler’’ başlıklı 26’ncı maddesi ‘’(1) İlaçlar, beşeri tıbbi ürünler, tıbbi cihazlar, sağlık hizmetleri, gıdalar, takviye edici gıdalar, kozmetik ve temizlik ürünleri, biyosidal ürünler, tütün mamulleri ve alkollü içkilerin reklamları, ilgili mevzuatında yer alan reklam ve tanıtımla ilgili diğer hükümlere de uygun olmalıdır.” hükmü ile değiştirilmiştir.
- Yapılan değişiklik kapsamında hükümde sayılan ürünlerden sonra ‘’gibi reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal veya hizmetlerin reklamları,’’ ibaresi kaldırılmış, ‘’biyosidal ürünler’’ ibaresi eklenmiştir.
- Bu kapsamda yapılan değişiklik ile reklamlara ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal veya hizmetler sınırlı sayılı hale getirilmiş ve bunların arasına biyosidal ürünler de eklenmiştir.
5. Haksız Ticari Uygulamalara Yönelik Değişiklikler
- Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ‘’Haksız Ticari Uygulama Yasağı ’’ başlıklı 28’inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıda yer alan hükümler eklenmiştir.Sıralama uygulamaları
MADDE 28/A – (1) İnternet ortamında satışa sunulan bir mal veya hizmetin fiyat, nitelik ve benzeri hususlarında karşılaştırma yapılarak sıralama yapılması durumunda, sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgiye aynı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği açılır ekranda kolayca görünebilecek şekilde yer verilir.
(2) Reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak gösterilen sıralama sonuçlarında reklam ibaresine yer verilmesi zorunludur.
- Yapılan değişiklik ile eklenen 28/A hükmü ile internet ortamında satışa sunulan ve karşılaştırma yapılan mal veya hizmetlerin hangi kıstaslara uyarınca sıralandığı bilgisinin tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilecek ve ulaşılabilecek şekilde sıralama yapılan alanda ya da bağlantı ve uyarı ile sıralama alanına eklenmesi gerektiği düzenlenmiştir. Sıralama sonuçlarının reklam veya sponsorluk benzeri anlaşmalar uyarınca yapılması halinde ise bu hususun sıralama sonuçlarında gösterilmesi gerektiği belirtilmiştir.
- Tüketici değerlendirmeleri
MADDE 28/B – (1) İnternet ortamında, satıcı ve sağlayıcılar ya da bunlar adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları tarafından, tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da satıcı veya sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapmasına imkân sağlanması durumunda; bu değerlendirmelerin, sadece ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılmasına izin verilir.
(2) Bu değerlendirmelerin yayınlanmasına ilişkin belirlenen esas ve kurallara değerlendirmelerin yayınlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirildiği açılır ekranda yer verilir.
(3) Tüketici değerlendirmeleri, gerekli incelemeler yapıldıktan sonra olumlu ya da olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir yıl süre ile herhangi bir yönlendirme yapılmadan tarih, değerlendirme notu, satıcı veya sağlayıcıya göre sıralanma gibi objektif bir ölçüte göre yayınlanır. Belirlenen esas ve kurallar çerçevesinde yayınlanmasına izin verilmeyen tüketici değerlendirmelerine ilişkin hususlar değerlendirmeyi yapan tüketiciye derhal bildirilir.
(4) İlgili mevzuatına aykırı sağlık beyanı içeren tüketici değerlendirmeleri yayınlanamaz.
(5) Değerlendirme yapılan mal veya hizmet ile ilgili yaşanan tüketici mağduriyetinin satıcı veya sağlayıcı tarafından giderildiğinin tüketici ya da satıcı veya sağlayıcı tarafından bildirilmesi halinde bu durum, gerekli doğrulama yapıldıktan sonra ilk değerlendirmeyle aynı yerde gecikmesizin yayınlanır.
(6) Bir mal veya hizmetin satışını artırmak amacıyla doğru olmayan değerlendirmelerin yapılmasına ya da mal veya hizmeti onaylayan ifadelerin kullanılmasına yönelik gerçek veya tüzel kişiyle anlaşma yapılamaz ya da hizmet satın alınamaz. - Yapılan değişiklik ile eklenen 28/B hükmü ile değerlendirmeleri düzenlenmiştir. Bu kapsamda bir mal veya hizmete ya da satıcı veya sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapılmasına imkan sağlanması halinde değerlendirmelerin, sadece ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılmasına izin verilmesi gerektiği, değerlendirmelerin yayınlanmasına ilişkin esas ve kurallara değerlendirmenin yapıldığı alanda ya da değerlendirme yapılan alana bağlantı eklenmek veya uyarı eklenmek suretiyle tüketicilerin yönlendirildiği ekranlarda yer verilmesi öngörülmüştür.
- Tüketiciler tarafından yapılan değerlendirmelerin olumlu veya olumsuz ayrımı yapılmaksızın en az bir yıl süre ile herhangi bir yönlendirme yapılmadan tarih, değerlendirme notu, satıcı veya sağlayıcıya göre sıralanma gibi objektif bir ölçüte göre yayınlanası ve yayımlanmayan tüketici değerlendirmeleri hakkında tüketiciye derhal bildirilmesi öngörülmüştür.
- Tüketici tarafından değerlendirme konu olan durumun satıcı veya sağlayıcı tarafından giderilmesi halinde bu durumun bildirilmesinden itibaren derhal değerlendirme ile aynı alanda yayınlanması gerektiği düzenlenmiştir. Ayrıca bir mal ya da hizmetin satışının arttırılması amacıyla doğru olmayan değerlendirme yapılması ya da hizmeti onaylayan ifadelerin kullanılmasına yönelik bir hizmet alınamayacağı bu hususta anlaşma yapılamayacağı düzenlenmiştir.
- Tüketici şikâyetlerinin yayınlamasına ilişkin uygulamalar
MADDE 28/C – (1) Esas faaliyet alanı internet ortamında bir mal veya hizmete ya da o mal veya hizmetin satıcı veya sağlayıcılarına ilişkin değerlendirme niteliğindeki tüketici şikâyetlerinin yayınlanmasına imkân sağlamak olan şikâyet platformları tarafından 28/B maddesinde belirtilen yükümlülüklere ilave olarak;
a) Hakkında değerlendirme yapılan satıcı veya sağlayıcılara, değerlendirmenin yayınlanmasından önce açıklama yapma veya cevap verme hakkını kullanabilmeleri için en az yetmiş iki saat süre tanınır.
b) Değerlendirmeler, bu süre dolmadan önce veya gerçeği yansıtmadığının anlaşılması halinde yayınlanmaz.
c) Değerlendirmeye ilişkin açıklama yapma ve cevap verme hakkını kullanacak olan satıcı veya sağlayıcılara platforma üyelik, ücret alma ve benzeri uygulamalara bağlı olmaksızın etkin bir iletişim yöntemi sağlanır.” - 28/C Maddesi ile tüketici şikayetlerinin yayınlanmasına ilişkin uygulamalar düzenlenmiştir. Bu minvalde internet ortamında bir mal veya hizmetin ya da o mal veya hizmeti sunan kişilerin değerlendirmesine imkan tanıyan şikayet platformları için belli başlı yükümlülükler öngörülmüştür.
- Bu kapsamda şikayet platformu, hakkında değerlendirme yapılan satıcı ya da sağlayıcılara yayınlanmadan önce şikayeti ileterek açıklama yapması veya cevap vermesi için 72 saat süre tanıyacaktır ve sonrasında şikayeti yayımlayabilecektir.
- Ayrıca madde hükmü uyarınca şikayet platformları, değerlendirmeye yönelik olarak açıklama yapacak ya da cevap verecek satıcı ya da sağlayıcılara platforma üyelik gerekmeksizin, ücretsiz ve benzeri şekillerde ek şartlar olmaksızın etkin bir şekilde haklarını kullanmalarını sağlayacaktır. 6. Kılavuzlar Hakkında Yapılan DeğişikliklerYönetmelik 7’nci maddesi uyarınca Reklam Kurulu tarafından ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik kılavuzlar hazırlanması ve bu kılavuzların Ticaret Bakanlığının internet sitesinde yayınlanması öngörülmüştür. Yayınlanan kılavuz hükümlerinin bu yönetmelik ile birlikte uygulanması gerektiği düzenlenmiştir.
7. Aldatıcı Ticari Uygulamalar Hakkında Yapılan Değişikler
Yönetmelik 9’uncu maddesi uyarınca; tüketicinin alışveriş davranışlarını etkileyecek nitelikte ara yüz tasarımları, seçenekler ve ifadeler ile tüketicinin karar verme ve seçme iradesini sakatlayan manipülatif yöntemlerin kullanılması aldatıcı ticari uygulamalar arasına alınmıştır.
Yönetmelik 1 Mart 2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.