Markaların korunmasına ilişkin olarak tüm dünyada kabul gören genel kural, korumanın ülkesel olmasıdır. Ancak değişen dünya düzeni ile birlikte sınai mülkiyet haklarına ilişkin uluslararası başvuru yolları oluşturulmuştur. Bunlardan biri de uluslararası marka tescil başvurusuna ilişkin Madrid Protokolüdür.
Türkiye de dahil olmak üzere 110 ülkenin taraf olduğu Madrid Protokolü uyarınca WIPO aracılığıyla tek bir başvuru ile Madrid Sistemine üye birden fazla ülkede koruma talep edilmesi mümkündür.
Madrid Protokolü kapsamında başvuru yapabilmek için;
- Protokole taraf ülkelerden birinin vatandaşı olmak,
- Protokole taraf ülkelerden birinde yerleşik olmak,
- Protokole taraf ülkelerden birinde gerçek ve etkin sınai ya da ticari bir işletme işletmek gerekmektedir.
Madrid Protokolü kapsamında seçilen tek dilde(İngilizce, İspanyolca, Fransızca) tek bir başvuru ile birden fazla ülkede marka tescil başvurusu yapmak mümkündür. Ayrıca markanın tescil edilmesinden sonra markada meydana gelen değişiklikleri Uluslararası Sicil’de yapılacak tek bir değişiklik bildirimi ile yapmak mümkündür. Ancak Madrid Protokolü kapsamında uluslararası başvuruda bulunabilmek için menşe ülkede başvurusu yapılmış veya tescilli bir marka olmalıdır. Menşe ülkedeki marka başvurusu veya tescilli marka 5 yıl süreyle Madrid Protokolü kapsamında yapılan uluslararası başvuruya bağlıdır. Bu kapsamda menşe ülkede marka hakkının sona ermesi halinde uluslararası başvurusu da sona erecektir.
Madrid Protokolü Kapsamında Marka Tescil Başvurusu Yapılabilecek Ülkeler
Madrid Protokolü Kapsamında uluslararası marka tescil başvurusu yapılabilecek ülkeler: Afganistan, Afrika Fikri Mülkiyet Teşkilatı (OAPI), Almanya, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Antigua ve Barbuda, rnavutluk,Avrupa Birliği (AB), Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bahreyn, Belarus, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Bosna Hersek, Botsvana, Brezilya, Brunei Darusselam, Bulgaristan, Butan, Cezayir, Çek Cumhuriyeti, Çin, Danimarka, Endonezya, Ermenistan, Estonya, Esvatini, Fas, Filipinler, Finlandiya, Fransa, Gambiya, Gana, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, İran (İslam Cumhuriyeti), İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Jamaika, Japonya, Kamboçya, Kanada, Karadağ, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kolombiya, Kore Cumhuriyeti, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Makedonya, Küba, Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti, Lesotho, Letonya, Liberya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Madagaskar, Malavi, Malezya, Meksika, Mısır, Moğolistan, Moldova Cumhuriyeti, Monako, Mozambik, Namibya, Norveç, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Ruanda, Rusya Federasyonu, Samoa, San Marino, Sao Tome ve Principe, Sırbistan, Sierra Leone, Singapur, Slovakya, Slovenya, Sudan, Suriye Arap Cumhuriyeti, Tacikistan, Tayland, Trinidad ve Tobago, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna, Umman, Vietnam, Yeni Zelanda, Yunanistan, Zambiya, Zimbabve.
Başvuruya İlişkin Bilgiler
- Türkiye’de tescilli bir marka ya da marka başvurusuna dayanılarak Madrid Protokolü kapsamında başka ülkelerde tescil başvurusu yapılmak istenmesi halinde başvuru, Türk Patent ve Marka Kurumu internet sitesi üzerinden MM2 formu doldurularak ya da WIPO’nun internet sitesi üzerinden MM2 formu doldurulmaksızın gerekli bilgiler yazılarak yapılabilir.
- Başvuru ücreti ikiye ayrılmaktadır: Başvurunun Türk Patent ve Marka Kurumu internet sitesi aracılığıyla yapılması halinde Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuruyu şekli incelemeden geçirerek WIPO’ya iletmesi için 2022 ücret tarifesi kapsamında 600 TL Uluslararası Marka Tescil Talebi ücreti ödenir. Sonrasında WIPO’ya İsviçre Frangı cinsinden başvuru yapılmak istenen ülke ve marka sınıf sayısına göre Uluslararası Başvuru ücreti ödenir.
- Başvurunun WIPO’nun internet sitesi üzerinden yapılması halinde ise Türk Patent ve Marka Kurumuna, 600 TL Uluslararası Marka Başvurusunun WIPO’ya Bildirilmesi Ücreti ve WIPO’ya İsviçre Frangı cinsinden Uluslararası Başvuru ücreti ödenir.
- WIPO’ya ödenmesi gereken başvuru ücreti; tescil edilmek istenen sınıf sayısına, tescil edilmek istenen ülke sayısına ve markanın renkli/renksiz olmasına göre değişmektedir.
Gerekli hesaplamalar WIPO internet sitesi aracılığıyla yapılabilir ve başvurunun yaklaşık maliyetine ulaşılabilir.
Başvuru Sürecinin İşleyişi
- Başvurunun ardından, Menşe ülkede (Türkiye) mevcut başvuru veya tescile dayalı olarak sunulan uluslararası başvurular, Ulusal Ofis tarafından şekli incelemeden geçirilerek WIPO’ya iletilir.
- Ulusal Ofis tarafından uluslararası başvuruya esas teşkil eden başvuru ile uluslararası başvuru arasındaki tutarlılık kontrol edilir. Menşe ülkedeki başvuru ile uluslararası başvuru aynı olması bu aşamada önem arz etmektedir.
- WIPO’ya iletilen başvurular, WIPO tarafından şekli incelemeden geçirilir. WIPO tarafından şekli açıdan uygunsuzluk saptanmazsa ya da saptanan uygunsuzluklar süresi içinde gereği gibi giderilirse WIPO tarafından başvuruya numara(IRN) verilerek başvuru, koruma talep edilen Protokole taraf ülkelere gönderir.
- Başvurunun Protokole taraf ülkelere iletilmesi neticesinde marka tescil başvurusu, her ülke tarafından kendi mevzuatınca ve yetkili mercilerce incelenerek tescil ya da red kararı verilir. Protokole taraf ülke için inceleme süresi 18 ay ile sınırlıdır. Bu kapsamda başvuruyu değerlendiren ülke, 18 ay içerisinde tescil başvurusunu kabul ya da reddetmelidir.
- Madrid Protokolü’nün uluslararası tescil değil başvuru prosedürü olduğunu unutmamak gerekir. Ayrıca Madrid Protokolü kapsamında Protokole üye ülke tarafından başvurunun reddedilmesi halinde itiraz, ilgili ülkenin Ulusal Ofisine yapılmalıdır.
Sonuç
- Madrid Protokolü ile birden fazla ülkede ayrı ayrı başvuru yapılmasının önüne geçilerek tek bir başvuru ile birden fazla ülkede marka hakkının korunmasını talep etmek mümkün hale gelmiştir. Ayrıca koruma talep edilen Protokole üye ülke tarafından marka tescil başvurusuna 18 aylık inceleme süre sınırlaması getirilmesi ile başvuru sürecinin işlevselliği arttırılmıştır.
- Ancak Madrid Protokolü kapsamında uluslararası başvuru yapabilmek için menşe ülkede bir marka başvurusunun ya da tescilli bir markanın bulunması gerekmektedir. Uluslararası marka başvurusu, menşe ülkedeki marka başvurusuna ya da markaya, uluslararası başvuru tarihinden itibaren 5 yıl süreyle bağlıdır. Bu kapsamda menşe ülkedeki başvurunun iptal edilmesi, hükümsüz kılınması ve benzeri sebeplerle sona ermesi halinde uluslararası başvuru da sona erecektir.
- Açıklandığı üzere Türkiye’de tescilli bir marka ya da marka başvurusuna dayanılarak Madrid Protokolü kapsamında başka ülkelerde tescil başvurusunun yapılması halinde başvuru, Türk Patent ve Marka Kurumu internet sitesi ya da WIPO’nun internet sitesi üzerinden yapılabilir.
- Başvuru ücretine ilişkin olarak; 2022 yılı için 600 Türk Lirası’nın Türk Patent ve Marka Kurumu’na ödenmesi gerekmekte olup, ilaveten tescil başvurusu yapılmak istenen ülke ve tescil başvurusu yapılmak istenen sınıf sayısına göre İsviçre Frangı cinsinden belirlenen uluslararası başvuru ücretinin WIPO’ya ödenmesi gerekmektedir.