Giriş:
Yapay zeka (YZ), teknolojinin hızlı ilerlemesiyle birlikte birçok sektörde benzersiz fırsatlar sunsa da, beraberinde önemli etik ve hukuki sorunları da getirmektedir. Avrupa Veri Koruma Kurulu (EDPB) ve Avrupa Veri Koruma Denetçisi (EDPS), bu konudaki endişeleri ele alarak Yapay Zeka Yasası Taslağı’nı değerlendirmiş ve görüşlerini açıklamıştır. Bu yazıda, EDPB ve EDPS’nin yapay zeka konusundaki bakış açılarını ve Yapay Zeka Yasası Taslağı’na dair görüşlerini inceleyeceğiz.
-
EDPB ve Yapay Zeka: EDPB, veri koruma otoritesi olarak, yapay zekanın bireylerin temel haklarına olan etkilerini değerlendirme sorumluluğunu taşır. EDPB, özellikle kişisel verilerin işlenmesi, profil oluşturma ve otomatik karar alma süreçleri gibi yapay zeka kullanımının veri koruma normlarına uygunluğunu denetler.
-
EDPS ve Yapay Zeka: EDPS ise bağımsız bir denetim makamı olarak, AB kurumları ve kuruluşlarının faaliyetlerini gözetler ve veri koruma standartlarına uyumlarını denetler. EDPS, özellikle AB kurumlarının yapay zeka kullanımında şeffaflık, hesap verebilirlik ve kullanıcı haklarına saygı ilkelerini vurgular.
-
Yapay Zeka Yasası Taslağı: AB tarafından önerilen Yapay Zeka Yasası Taslağı, yapay zekanın etik ve hukuki sınırlarını belirlemeyi amaçlar. Taslağın ana hedefleri arasında şeffaflık, hesap verebilirlik, kullanıcı haklarına saygı, ayrımcılığın önlenmesi ve yüksek riskli yapay zeka sistemlerinin özel bir düzenleme altına alınması yer alır.
-
Yüksek Riskli Yapay Zeka Sistemleri: Yapay Zeka Yasası Taslağı, özellikle yüksek riskli yapay zeka sistemlerini hedef alır. Tıbbi teşhis, ulaşım, enerji ve eğitim gibi sektörlerde kullanılan bu sistemler, özel bir düzenlemeye tabi tutulacak ve daha sıkı denetimlere tabi olacak.
-
Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Yapay Zeka Yasası Taslağı, yapay zeka sistemlerinin kullanımında şeffaflık ve hesap verebilirliği vurgular. Sistemlerin iç işleyişi ve algoritmaların anlaşılır olması, kullanıcı hakları ve güvenilirliğin korunması açısından önem taşır.
-
Kullanıcı Hakları: Taslağın öne çıkardığı bir diğer önemli nokta, kullanıcı haklarına saygıdır. Bireylerin yapay zeka sistemleri tarafından alınan kararlara itiraz etme, bilgi alma ve düzeltme gibi haklara sahip olmalarını güvence altına alır.
-
Ayrımcılıkla Mücadele: Yapay Zeka Yasası Taslağı, yapay zeka sistemlerinin kullanımında ayrımcılığı önlemeyi hedefler. Sistemlerin toplumsal cinsiyet, etnik köken veya diğer kişisel özelliklere dayalı ayrımcılığı engellemesi gerekmektedir.
-
EDPB ve EDPS Görüşleri: EDPB ve EDPS, Yapay Zeka Yasası Taslağı’nı olumlu bir adım olarak değerlendirmiş ve şeffaflık, hesap verebilirlik ve kullanıcı hakları gibi temel prensiplerin korunması konusunda önemli bir vurgu yapmışlardır.
Sonuç:
Yapay Zeka Yasası Taslağı, EDPB ve EDPS’nin gözetiminde, yapay zeka kullanımının etik ve hukuki sınırlarını çizmeyi amaçlayan önemli bir girişimdir. Taslağın kabul edilmesi halinde, yapay zeka sistemlerinin AB genelinde daha tutarlı ve korumacı bir hukuki çerçeveye tabi olması beklenmektedir. Bu, hem bireylerin haklarını koruma açısından hem de işletmelerin şeffaflık ve hesap verebilirlik standartlarına uyması açısından önemli bir adım olacaktır.