Konu: Anayasa Mahkemesi, özel sektörde faaliyet gösteren bir şirket çalışanının Whatsapp konuşmalarında geçen ifadelerin gerekçe gösterilerek iş akdinin feshedilmesini temel haklardan olan özel hayata saygı ve haberleşme hürriyetinin ihlali uyarınca inceleyerek 2018/34548 başvuru numaralı başvuruyu ve 28/12/2021 tarihinde karara bağlamıştır. Anayasa Mahkemesi kararı 11 Şubat 2022 tarihli 31747 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Anayasa Mahkemesi Kararına Konu Olan Olayın Özeti
Somut olayda çalışan, çalışma saatlerinde kendisine iş için tahsis edilen bilgisayardan Whatsapp hesabına giriş yapmıştır ve hesabını açık bıraktığı esnada Şirket yetkilisi tarafından çalışanın mesajlarının okunmuştur. Bahis konusu mesajların içeriğinde Şirket yetkililerine yönelik iftira ve hakaret içerikli mesajların bulunduğu tespit edilmiştir.
Bu kapsamda çalışanın iş akdi İş Kanunu 25’nci maddesinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlarda bulunması” sebebiyle feshedilmiştir. Çalışan tarafından Whatsapp uygulamasında yer alan mesajlarının Şirket yetkilisi tarafından okunmasının Anayasa ile güvence altına alınan temel haklardan, özel hayatın gizliliği ve haberleşme hürriyetini ihlal ettiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurulmuştur.
Anayasa Mahkemesinin Değerlendirmesi
Anayasa Mahkemesi;
- Çalışanın kullanımına sunulan iletişim araçlarının denetimine ilişkin olarak İş Kanununda özel bir düzenleme olmamasına rağmen işlerin etkin bir biçimde yürütülmesi ile bilgi akışının kontrolünü sağlamak, güvenliği sağlamak gibi haklı ve meşru görülebilecek nedenlerle işverenin, yönetim yetkisi kapsamında işçinin kullanımına sunduğu iletişim araçlarını denetleyebileceğini ve kullanımına sınırlamalar getirebileceğini belirtmiştir.
Ancak bu denetim ve sınırlamaların sayılan amaçlarla sınırlı ve ölçülü olarak uygulanması gerektiği ifade edilmiştir. - İşveren tarafından işçinin kullanımına sunulan iletişim araçlarının ve iletişim içeriklerinin denetimi ve gözetimi ayrı ayrı incelenmesi gereken konular olduğunu belirterek iletişim içeriklerinin incelenmesi açısından daha ciddi gerekçeler aranması gerektiğinin altını çizmiştir. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi işveren tarafından konuşmaların içeriğinin denetlenmesini/incelenmesini ölçüsüz bulmuştur.
- İşyerinde kullanıma sunulan iletişim araçlarının işverene ait olmasının, işverenin iletişim araçları üzerinde sınırsız denetim ve gözetim yetkisinin olduğu anlamına gelmeyeceğini belirtmiştir.
- Anlık mesajlaşma programının işyeri işleyişi ile bir ilgisinin bulunmadığı, çalışanın iş arkadaşları ile iletişimi içerdiği ve Whatsapp uygulamasının kişisel kullanıma ilişkin olduğunun işverence ve herkesçe bilinen bir program olduğu ve programın denetlenmesinin özel hayatın gizliliğine ve haberleşmenin gizliliğine aykırı olduğunun açık olduğunu belirtmiştir.
- İşverenin denetim yetkisi ve kapsamı hakkında çalışanlar önceden bilgilendirilmesi gerektiğini ve bu bilgilendirmenin asgari olarak ; denetimin amaç ve hukuki dayanağı, denetleme kapsamı, ilgili kişinin bu kapsamdaki haklarını, denetlemenin muhtemel sonuçları gibi hususları içermesi gerektiğini ifade etmiştir. Bilgilendirme açısından şekli bir zorunluluk öngörülmemekle birlikte şeffaflığa uygun bir yöntem tercih edilmelidir
- İşveren tarafından yapılan müdahalenin meşru ve gerekli kabul edilebilmesi için istenen amaca temel haklara daha az müdahale eden bir yöntem ile ulaşılamaması gerektiğini, ulaşılmak istenen amaç için yapılan müdahale zorunlu olması gerektiğini ifade etmiştir.
- Aynı amaca ulaşılması bakımından tarafların şikayet ve savunmalarının analizi, tanıkların dinlenmesi, işyeri kayıtları ile yürütülen projelerin süreç ve sonuçlarının incelenmesi gibi araçlar da mevcut olduğu halde çalışanın kişisel mesajlarının okunması ölçülü değildir.
Sonuç
Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca;
- İşveren, yönetim yetkisi kapsamında işçinin kullanımına sunduğu iletişim araçlarını denetleyebilir ve kullanımına ölçülü sınırlamalar getirebilir.
- İşveren tarafından çalışanın iletişim araçları üzerinde yapılacak denetim öncesinde çalışanın bilgilendirilmesi gerekmektedir. işyerinde kullanıma sunulan iletişim araçlarının işverene ait olması, işverenin iletişim araçları üzerinde sınırsız denetim ve gözetim yetkisinin olduğu anlamına gelmez.
- İşveren tarafından çalışanının kullanımına tahsis edilen bilgisayarda ve çalışma saatlerinde olsa dahi işyeri işleyişi ile bir ilgisinin olmadığı bilinen iletişimin içeriğine erişilmesini özel hayata saygı ve haberleşme hürriyetinin ihlali olarak değerlendirmiştir.
Anayasa Mahkemesinin çalışanların kurumsal e-posta hesabının incelemesinin özel hayatın gizliliği ve haberleşme hürriyetinin ihlali kapsamında değerlendirdiği diğer bir karara ilişkin yazımıza link aracılığıyla erişebilirsiniz.