Blok zinciri (Blokchain) aracılığıyla kitle fonlama (crowdfunding) nasıl yapılır?
Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabirle blockchain , kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.
Blok zinciri kısaca şöyle işler:
kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Blok_zinciri
“Bilgisayarında (düğüm (node)) bir kayıt listesi (muhasebe defteri) barındırdığını varsayalım. İki müfettiş (PoW kullanıldığında madenci düğümler) onlar da ayni dosyanın birer kopyasını kendi bilgisayarlarında (yani dosya merkezsiz / dağınık) barındırıyor olsunlar. Sen bir para devir işlemi yaptığında bilgisayarın, bu iki müfettişlerin ikisine birden, aynı anda, onları bilgilendiren birer e-posta yollar. Her müfettiş aceleyle harekete geçer ve hem bu işlem için, hem de müfettiş ücretinin kripto para olarak ödenebilmesi için yeterli bakiye olup olmadığını kontrol eder. Bu işi ilk başaran “herkese cevap ver” düğmesine basar ve kontrolü nasıl yaptığını anlatan bir belgeyi (ispatlanmış emek) cevaba ekler. Eğer diğer müfettiş de onay verirse herkes kayıt listelerini yeni durumu yansıtacak şekilde günceller.”
Her blok tipik olarak işlem verilerini, önceki bloğun bir kriptografik hash fonksiyonunu ‘nu, bir zaman damgasını içerir. Tasarım gereği, bir blok zinciri, kayıtların sonradan değiştirilmesine dirençlidir. Kullanılan kayıt listesi, “iki taraf arasındaki işlemleri verimli, doğrulanabilir ve kalıcı bir şekilde kaydedebilen açık, dağıtılmış bir defterdir”. Dağıtılmış bir defter olarak kullanmak için, bir blok zinciri tipik olarak, topluca bir protokole bağlı düğümler arası iletişim ve yeni blokları onaylamak için bir eşler arası (peer-to-peer) ağ tarafından yönetilir. Herhangi bir bloktaki veriler sonradan değiştirilmek istendiğinde, verinin bulunduğu blok ve sonraki tüm blokların değiştirilmesi gerekecektir. Bu da bir sonraki düğüm yazılmadan önce, her blok yazımı için düğüm seçiminde seçilmeyi ve her seferde ağdaki düğümlerin çoğunluğunun onayını gerektirir. Ayrıca her blokta kimin değiştirdiği belli olduğundan, olası bir kötüye kullanımın tespit edilmesi de mümkündür.
Blok zincirleri tasarım ile güvenlidir ve (varsayılan olarak) yüksek Bizans hata toleransı ile bir dağıtık hesaplama sistemini örneklendirir. Merkezi olmayan uygulamalar (Dapp), bu teknoloji ile mümkün olmaktadır. Bu sayede tıbbi kayıtlar, kimlik yönetimi, kaynağı belgeleme, yiyecek izlenebilirliği veya oy kullanma gibi diğer kayıt yönetimi faaliyetleri için potansiyel olarak uygun olan blokzinciri çözümleri oluşturmaktadır.
Blok zinciri 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından kripto para bitcoin’de, kamu işlem defteri olarak kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Bitcoin kripto parası, güvenilir bir otorite veya merkezi sunucuya ihtiyaç duymadan double spending problemini çözen ilk dijital para birimidir. Bitcoin tasarımı, sonraki diğer uygulamalar için ilham kaynağı olmuştur.
Kitle fonlaması, Ödül ve bağış gibi alanlarda da kullanılabilen yeni nesil bir finansman modelidir. gelişmekte olan ülkelere insani yardım sağlamak veya bir sivil toplum örgütünün (STK) felaketten zarar görmüş bir bölgeyi önceliklendirmesine yardımcı olmak gibi belirli bir amaç için çeşitli bağışçılardan bağış alma eylemi şeklinde gerçekleştirilebilir. Bu finansman yöntemi, toplumda önemli ve olumlu bir rol oynama potansiyeline sahiptir. Blockchain endüstrisi açısından bakıldığında, kripto alanı genişledikçe kitle fonlaması doğal bir ilerleme olarak görülebilir. Kripto, bir varlık sınıfı olarak hala nispeten yenidir, ancak son birkaç yılda benimseme ve kullanıcı büyümesi açısından önemli ilerlemelere tanık olduk. Bu devam eden büyümeyle, merkezi olmayan kitle fonlaması platformları daha yaygın hale geliyor.
İster siyasi bir amaca ister bir kuruluşa yapılan bağışlar olsun, kripto ABD’de genellikle mülk olarak kabul edilir ve bu nedenle birçok ABD vergi mükellefi, bir kripto bağışını bir hayır kurumu katkı vergisi indirimi olarak nitelendirebilir. Kripto bağışları, kuruluşların, sermaye kazancı vergilerine maruz kalmalarını gerektirebilecek daha geleneksel yöntemlerden bazıları yerine blok zinciri yoluyla bağış yapmayı tercih edecek yeni bir potansiyel bağışçı grubundan yararlanmalarına olanak sağlayabilir. Özellikle boğa piyasalarında büyük kazançlar elde eden ve bunun bir kısmını bağışlarla dengelemek isteyen birçok kişi ve kuruluş vardır. Verimlilik ve düşük maliyet, kitle fonlaması yoluyla hayır kurumlarına kripto bağışının giderek daha popüler hale gelmesinin birçok ek nedeninden ikisidir.
Blok Zinciri (Blockchain) Kitle Fonlaması (Crowdfunding) ve Şeffaflık
Birçok kripto cüzdanı , kullanıcılarının kendi varlıklarını kontrol etmelerini sağlayarak kendi kendine saklamaya izin verir. Bu yapıya ek olarak, birçok blok zincirinin merkezi olmayan tasarımı, paranın nereye gittiği konusunda netlik sağlayabilir. Bağışların amaçlanan yere gitmesini sağlamak, günümüzde büyük kuruluşlara bağış yapmanın önemli bir eleştirisidir ve blok zincirleri bu sorunu çözmeye yardımcı olabilir. Şeffaf kripto cüzdanlarından, belirli adres verilerinden ve blok zincirindeki diğer verilerden yararlanmak, fonların amaçlanan kuruluş veya lehdarla ilişkili cüzdan tarafından alınıp alınmadığını belirlemeye yardımcı olabilir. Çeşitli kuruluşlar blockchain teknolojisi geliştiriyorbağışçıların bağış sürecinin tamamı boyunca fonları şeffaf bir şekilde takip etmelerine yardımcı olabilir, bağışçıların bir bağış toplama kuruluşunu sorumlu tutmasını kolaylaştırır ve kuruluşları alınan fonla yapacaklarını söyledikleri şeyi yapmaya teşvik eder.
Blok zincirinde bağışları kabul etmek, bir kuruluşun aracılara bağımlılığı en aza indirmesine izin verebilir. Bu yapı, yalnızca bağışlanan fonların gönderilmesi, alınması ve dağıtılması maliyetlerinin azaltılmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda hangi nedenlerin bağış alabileceğini ve hangilerinin alamayacağını haksız bir şekilde sınırlayabilecek siyasi ve/veya ticari kuruluşlara olan bağımlılığın azaltılmasına da yardımcı olabilir. Bağışçıların çoğu, kitle fonlaması girişimlerinin, onları finanse eden kişilerin tercihlerine göre finanse edilmesini ve dış güçlerin aşırı etkisini azaltmasını istiyor, bu nedenle blok zinciri kitle fonlaması platformları artıyor.
Blok zincirinin kitle fonlamasını desteklediği ve geliştirdiği birkaç alan vardır, blok zinciri teknolojisiyle desteklenen kitle fonlaması platformları, ara üçüncü taraflara olan ihtiyacı ortadan kaldırır.
Ademi merkeziyetçilik: Blok zincir merkezi olmayan bir yapıya sahip olduğundan, fon yaratmak için başka platformlara güvenmez. yeni başlayanlar için, artık herhangi bir kurala bağlı kalmamak ve yatırımcılar yatırım yapmayı düşünürse herhangi bir proje görünürlük kazanıp finanse edilebilir, bu da kitle fonlamasını yaratıcılar için daha ucuz hale getiren ücretleri ortadan kaldırır.
Sermayeye Erişim: Yatırımcılara sermaye veya mülkiyet blok zinciri sağlamak, varlık tokenizasyonuna dayanır. Örneğin, gelen fonlarla birden fazla yeni ürün yaratmayı planlayan ve şirkette küçük mülkiyet hissesi veren bir kişi. Bu potansiyel olarak yepyeni fırsatlar dünyasının kapılarını açabilir.
Evrensel Fırsat: Blok zinciri tabanlı bir kitle fonlaması modeli kullanan herhangi bir proje finanse edilebilir. İnternet bağlantısı olan herkes projelere katkıda bulunabilir.
Esnek Seçenekler: Blok zincirini varlık belirteci olarak kullanmak, içerik oluşturuculara ve girişimcilere daha fazla özgürlük sağlar. Genellikle varlık belirteçlerinin, kuruluşların profesyonelleri ve reklamcıları işe almasına olanak tanımak için kendi para birimi vardır.
Eşler Arası: Kripto para birimleri, eşler arası bir ağda değiştirilebilir. Bu genellikle insanlara yatırımları için yardımcı olur ve bu da tüm süreçte daha fazla ilgi uyandırır.
Kripto para kitle fonlaması
Geleneksel kitle fonlamasına benzer şekilde çalışır ancak hem alıcıya hem de bağışçıya fayda sağlar. Bunun nedeni, kriptonun genellikle bir mülk olarak ele alınmasıdır, yani vergi mükellefleri bir kripto para birimi bağışını vergiden düşülebilir bir hayır kurumu katkısı olarak nitelendirebilir.
Benzer şekilde, kripto kitle fonlaması, girişimcilerin ve kuruluşların, blok zinciri yoluyla bağış yapmayı tercih eden daha büyük bir yerli ve uluslararası bağışçı havuzundan yararlanmalarını sağlar.
Daha fazla işletme, yeni girişim ve birey, finansmanı güvence altına almak için blockchain çözümleri aradıkça, bugün piyasada bulunan önde gelen kripto kitle fonlaması platformları aşağıdaki gibidir.
Gitcoin
CoinStarter ·
QuantmRE
RealBlocks
Tallycoin
GameFi
Akılı Sözleşmeler (Smart Contracts) ile Kitle Fonlama (Crowdfunding)
Kitle finansmanı, yenilikçi bireylerin girişimi finanse etmelerini sağlamak için insanların sınırlı miktarda parayla katkıda bulunma yolu olarak başlayan bir çevrimiçi nakit toplama tekniğidir. İnsanlar, kitle fonlamasını kullanarak, orta ölçekli bir ortam veya platform aracılığıyla öncü işletmelere kaynak aktarabilir. Mevcut kitle finansmanı tekniğiyle ilgili sorun, üçüncü şahıs aracının yatırımcının projeye katkıda bulunduğu paranın güvencesini vermemesi ve yatırımcının katkıda bulunduğu nakit üzerinde kontrole sahip olmamasıdır. Platformun kitle fonlaması için özel, güvenli ve merkezi olmayan bir yol sağlayabileceği blockchain tabanlı kitle fonlamasını kullanarak akıllı sözleşmeler ile yapılabilir.
Kitle fonlamasındaki akıllı sözleşmeler, üç ana sorunu çözmeyi amaçlar: KYC/AML doğrulamasını kolaylaştırmak, vadesi gelen bankalar gibi üçüncü taraflara bağımlılığı ortadan kaldırmak ve kitle fonlaması tekliflerinde ödeme ve ödeme işlemlerini hızlandırmak.
Kitlesel fonlamada akıllı sözleşme, hangi sürecin otomatikleştirilmesi ve blockchain ekosistemine dahil edilmesi gerektiğine bağlı olarak yatırımcı ile bağış toplayan, platform ve kullanıcı arasında veya diğer taraflar arasında kendi kendini yürüten bir anlaşmadır.
Kitle fonlamasına blok zinciri entegrasyonu gibi daha büyük bir konseptin parçası olarak akıllı sözleşmeler, platformunuzun teknolojik yeteneklerini geliştirmenin ve yatırımları ve yeni kullanıcıları çekmenin yollarından biridir.